Παρασκευή 15 Ιουλίου 2011
ΤΗΣ ΧΡΥΣΑΣ ΝΑΝΟΥ
Οι κοινές καταβολές στη λατρεία του θεού Διονύσου, τη διάδοση της καλλιέργειας του αμπελιού και την κατανάλωση του κρασιού στην κεντρική Ιταλία και στη Βόρεια Ελλάδα αποτελούν το θέμα μίας καινούργιας έκθεσης που εγκαινιάζεται αύριο (20.00) στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.
Η έκθεση έχει τίτλο «Το δώρο του Διονύσου. Η μυθολογία του κρασιού στην κεντρική Ιταλία (Μολίζε) και τη βόρεια Ελλάδα (Μακεδονία)» και διοργανώνεται από το ΑΜΘ σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων της περιοχής του Μολίζε και το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης.
Χάλκινοι και πήλινοι εικονογραφημένοι κρατήρες και άλλα πολύτιμα αγγεία, αγάλματα κι αγαλματίδια, ανάγλυφα πλακίδια, αλλά και μουσικά όργανα συγκαταλέγονται στα 187 αντικείμενα που παρουσιάζονται στην έκθεση. Το ιταλικό τμήμα της παρουσιάστηκε το 2010 στο Museo Sannitico στο Καμπομπάσο. Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, η έκθεση εμπλουτίζεται με σημαντικά ευρήματα από πρόσφατες ανασκαφές στη Μακεδονία και έτσι συσχετίζονται οι περιοχές της κεντρικής Ιταλίας και της Βόρειας Ελλάδας, δύο περιοχές που επικοινωνούσαν, όπως και σήμερα, μέσω της Αδριατικής. Τα περισσότερα αντικείμενα έχουν εκτεθεί ελάχιστες φορές, όπως εξήγησε η διευθύντρια του ΑΜΘ, Πολυξένη Αδάμ Βελένη. «Πρόκειται για ευρήματα σημαντικά και μοναδικά, τα οποία αποδεικνύουν την κοινή ταυτότητα των δύο λαών που αποτέλεσαν το θεμέλιο για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό», τόνισε. Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι τόσο στη Μακεδονία όσο και στο Μολίζε έχουν εντοπιστεί οι ίδιες τυπολογίες αρχαίων αντικειμένων που χρησιμοποιούνται σε συνεστιάσεις και συμπόσια (κρατήρες, αγγεία σερβιρίσματος και πόσης, μουσικά όργανα) και στις τελετές που συνδέονται με τη λατρεία του Διόνυσου (αντικείμενα που αναπαριστούν τον Θεό του κρασιού και θεατρικά προσωπεία).
Ανάμεσα στα εκθέματα ξεχωρίζει ο χάλκινος καλυκωτός κρατήρας του 4ου αιώνα π.Χ. που φέρει αργυρό επίχρυσο στεφάνι αμπέλου στο λαιμό, αντικείμενο που επαναπατρίστηκε πρόσφατα από την πολυσυζητημένη συλλογή Shelby White - Leon Levy και που, σύμφωνα με τους ειδικούς, φαίνεται να προέρχεται από το Δερβένι.
Αρχαιότατοι δεσμοί
Στους αρχαιότατους δεσμούς που συνδέουν την Ιταλία με την Ελλάδα, αναφέρθηκε η μορφωτική ακόλουθος και διευθύντρια του Ιταλικού Μορφωτικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης, Μαρία Ρόζα Τζιράτσε Πιεραλίζι, ενώ η έφορος αρχαιοτήτων του Μολίζε, Αλφονσίνα Ρούσο, που ήρθε στη Θεσσαλονίκη για τα εγκαίνια, τόνισε: «Η επιλογή της διεύθυνσης του μουσείου της Θεσσαλονίκης να παρουσιάσει μαζί, στην ίδια έκθεση, ιταλικά και ελληνικά σύνολα που σχετίζονται με ένα θέμα εξαιρετικά γοητευτικό, όπως είναι η λατρεία του Διονύσου, θα επιτρέψει αναμφίβολα να ενεργοποιηθεί και πάλι το κόκκινο νήμα μιας κοινής μνήμης, στο πλαίσιο μιας ενωμένης Ευρώπης, ικανής να καθορίσει αποτελεσματικά προγράμματα ανάπτυξης που να ανάγονται σε σημαντικές κοινές πολιτισμικές αξίες».
Το κρασί έχει παμπάλαιες ρίζες στην Ελλάδα –ήδη από την προϊστορική εποχή- και η οικονομική, κοινωνική και θρησκευτική σημασία του ήταν πάντα μεγάλη. Η έκθεση προβάλλει ιδιαίτερα την κοινωνικότητα που παράγεται μέσα από την οινοποσία, η οποία προσλαμβάνει όψεις θρησκευτικές και πολιτικές. Μέσω των αποικιών της Μεγάλης Ελλάδας διαδόθηκε στην ιταλική χερσόνησο η λατρεία του Διονύσου αλλά και το συμπόσιο.
Η έκθεση θα διαρκέσει ώς τις 30 Σεπτεμβρίου 2012 και θα πλαισιωθεί με διάφορες παράλληλες εκδηλώσεις, βραδιές οινογνωσίας αλλά και διεθνές συνέδριο για το κρασί και τον Διόνυσο. Από την ιταλική πλευρά υπάρχουν σκέψεις να περιοδεύσει σε χώρες των Βαλκανίων. Ηδη προγραμματίστηκε να παρουσιαστεί στη Σόφια, αμέσως μετά τη Θεσσαλονίκη.
